Το δίκτυο δεδομένων
Στο ΑΠΘ έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια ένα από τα μεγαλύτερα Δίκτυα Δεδομένων της κλάσης του στην Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα το ΑΠΘ διαθέτει μια εκτεταμένη και προηγμένη δικτυακή υποδομή, η οποία καλύπτει την καλωδίωση σε επίπεδο Πανεπιστημιούπολης – κτιρίων – ορόφων. Το Δίκτυο του ΑΠΘ άρχισε να κατασκευάζεται με τη σημερινή του μορφή το 1993. Σήμερα καλύπτει εσωτερικά όλα τα κτιριακά συγκροτήματα της Πανεπιστημιούπολης.
Το δίκτυο δεδομένων της Πανεπιστημιούπολης μπορεί να χωριστεί ιεραρχικά σε:
Δίκτυο κορμού
Οι συνδέσεις μεταξύ των κόμβων του δικτύου υλοποιούνται από ένα δίκτυο οπτικών ινών, αποτελούμενο από δύο καλώδια τεσσάρων οπτικών ινών το καθένα, που διατρέχουν κυκλικά την Πανεπιστημιούπολη και άλλα δύο καλώδια δώδεκα οπτικών ινών το καθένα, που διασυνδέουν τους κόμβους των Σχολών Θετικών Επιστημών, Επιστημών Υγείας και Πολυτεχνικής. Εκτός αυτών υπάρχουν και καλώδια 6 ή 8 οπτικών ινών που διατρέχουν κατακόρυφα το κάθε κτίριο και καταλήγουν σε κεντρικά σημεία συγκέντρωσης.
Το δίκτυο κορμού είναι τεχνολογίας Gigabit Ethernet και είναι το δίκτυο κορμού που διαδέχθηκε τα παλαιότερα δίκτυα κορμού τεχνολογίας FDDI και ATM. Εγκαταστάθηκε το καλοκαίρι του 2004 και παρέχει σε όλα τα υποδίκτυα της Πανεπιστημιούπολης πρόσβαση στον κεντρικό δρομολογητή.
Δίκτυο διανομής
Στο Gigabit Ethernet δίκτυο κορμού συνδέονται 8 μεταγωγείς (switches) τεχνολογίας Ethernet (Fast / Gigabit) και ο κεντρικός δρομολογητής. Οι συνδέσεις γίνονται μέσω οπτικών ινών, που στην πλειοψηφία τους είναι μονότροπες (single-mode). Αυτοί οι 8 μεταγωγείς αποτελούν το δίκτυο διανομής και βρίσκονται σε διάφορα κτίρια της Πανεπιστημιούπολης, όπως απεικονίζεται στο παρακάτω σχήμα.
Σε κάθε κόμβο του δικτύου διανομής συνδέονται ένα ή περισσότερα κτίρια. Κάθε ένα από τα 40 κτίρια που βρίσκονται εντός της Πανεπιστημιούπολης, καθώς και κάθε ένα από τα 12 κτίρια που βρίσκονται πέριξ αυτής, ανήκει σε ένα “συσσωμάτωμα” κτιρίων. O κάθε κόμβος συνδέεται με κάθε ένα από τα υπόλοιπα κτίρια του συσσωματώματος με καλώδιο 6 ή 8 οπτικών ινών.
Δίκτυο πρόσβασης
Οι παραπάνω κόμβοι συνιστούν το δίκτυο πρόσβασης. Αποτελούνται από Fast Ethernet switches, που συνδέονται με το κεντρικό Ethernet switch του συσσωματώματος (δηλ. με το switch του δικτύου διανομής) μέσω οπτικών ινών, με συνδέσεις Fast Ethernet ή Gigabit Ethernet. Κάθε κτίριο μπορεί να διαθέτει από 1 μέχρι 4 κόμβους δικτύου πρόσβασης, ανάλογα με το μέγεθός του, και σε αυτούς συνδέονται οι πρίζες δικτύου των χρηστών, μέσω της οριζόντιας καλωδίωσης.
H οριζόντια καλωδίωση υλοποιείται με καλώδια Unshielded Twisted Pairs (UTP) κατηγορίας 5 ή 5e ή 6, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΙΑ/ΤΙΑ 568-B και απολήγει σε επίτοιχες πρίζες. Μέσω αυτών των πριζών οι χρήστες αποκτούν πρόσβαση στο δίκτυο του ΑΠΘ, συνδέοντας τους προσωπικούς υπολογιστές τους.
Εναλλακτικά οι χρήστες μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στο δίκτυο του ΑΠΘ:
- Αν βρίσκονται εκτός χώρων του ΑΠΘ, συνδεόμενοι εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας την υπηρεσία πρόσβασης μέσω Virtual Private Network (VPN)
- Αν βρίσκονται εντός χώρων του ΑΠΘ, συνδεόμενοι ασύρματα, αν βρίσκονται στο χώρο κάλυψης κάποιου ασύρματου τοπικού δικτύου, κάνοντας χρήση της αντίστοιχης υποδομής ασύρματης πρόσβασης. Μέσα στο 2011 αναπτύχθηκε το Ενοποιημένο Δίκτυο Ασύρματης Πρόσβασης, ενσωματώνοντας τη μεγάλη πλειονότητα εξοπλισμού ασύρματης πρόσβασης (wireless access points) που είχαν προμηθευτεί τα τελευταία χρόνια τα Τμήματα του ΑΠΘ, παρέχοντας με αυτό τον τρόπο αναβαθμισμένες υπηρεσίες. Η κάλυψη του Ενοποιημένου Δικτύου Ασύρματης Πρόσβασης συνεχώς επεκτείνεται, καθώς αυξάνονται σταδιακά τα access points που το απαρτίζουν.
Οι συνδέσεις εξωκείμενων μονάδων
Εκτός από τα 40 κτίρια που βρίσκονται εντός της Πανεπιστημιούπολης και άλλα 13 κτίρια που βρίσκονται πέριξ αυτής, υπάρχει ένα πλήθος κτιρίων Τμημάτων, Σχολών και Μονάδων, τα οποία κτίρια βρίσκονται εκτός της Πανεπιστημιούπολης και συνδέονται στο δίκτυο του ΑΠΘ. Τα κτίρια αυτά συνδέονται με το Δίκτυο Δεδομένων με ταχύτητες από 1 Mbps έως 1 Gbps, με χρήση διαφόρων τεχνολογιών.
Αναλυτικότερα για τις διασυνδέσεις εξωκείμενων Τμημάτων του ΑΠΘ…
Σύνδεση με το Internet
Το ΑΠΘ αυτή τη στιγμή συνδέεται με το υπόλοιπο Internet μέσω του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ – GRNET), με 3 συνδέσεις:
- κύρια σύνδεση τεχνολογίας 10 Gigabit Ethernet (ταχύτητας 10 Gigabit/second (Gbps))
- 1η εφεδρική σύνδεση ίσης ταχύτητας με την κύρια
- 2η εφεδρική σύνδεση ταχύτητας 2 Gbps
Αναλυτικότερα για τη σύνδεση του ΑΠΘ με το Internet…
Υποστηριζόμενα πρωτόκολλα δικτύου
Το Δίκτυο του ΑΠΘ διαθέτει δρομολογητές πολλαπλών πρωτοκόλλων δικτύου. Τα πρωτόκολλα που υποστηρίζονται είναι το ΙPv4 και IPv6. Από τον Ιούλιο του 2010 παρέχεται συνδεσιμότητα και με χρήση του πρωτοκόλλου IPv6 σε όλους τους υπολογιστές που συνδέονται στο δίκτυο του ΑΠΘ (ανεξάρτητα από το αν βρίσκονται εντός της Πανεπιστημιούπολης ή σε εξωκείμενη μονάδα).
Επίσης εντός του δικτύου του ΑΠΘ αλλά και στη σύνδεση του ΑΠΘ με το Internet υποστηρίζεται το IPv4 multicast και έτσι οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις αντίστοιχες κατάλληλες εφαρμογές για πρόσβαση σε multicast streams ή να δημιουργήσουν και να μεταδώσουν το δικό τους.
Για τη σύνδεση του ΑΠΘ με το υπόλοιπο Internet χρησιμοποιείται BGP-v4.
Στατιστικά στοιχεία
Παρακάτω είναι διαθέσιμα ορισμένα γραφήματα που αποτυπώνουν την εξέλιξη του μεγέθους του δικτύου του ΑΠΘ μέσα στον χρόνο. Αυτά τα γραφήματα ενημερώνονται κάθε μήνα και κάνοντας κλικ πάνω τους μπορείτε να τα δείτε σε μεγαλύτερη ευκρίνεια.
Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζεται το πλήθος των εγκατεστημένων πριζών δικτύου κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών.
Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζεται το πλήθος των εγκατεστημένων Ethernet switch θυρών του δικτύου πρόσβασης κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών.
Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζεται το πλήθος των δικτυακών κόμβων που εξυπηρετούν τις πρίζες δικτύου κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών.
Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζεται το πλήθος των wireless access points του ενοποιημένου δίκτυου ασύρματης πρόσβασης κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών.
Περισσότερα στατιστικά για το δίκτυο του ΑΠΘ μπορείτε να βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο.
Κεντρική σελίδα στατιστικών στοιχείων κίνησης
Το τηλεφωνικό δίκτυο
Όλα τα κτίρια του κεντρικού campus και οι εξωκείμενες μονάδες του ΑΠΘ καλύπτονται από το τηλεφωνικό δίκτυο του ΑΠΘ και έτσι όλες οι κλήσεις εντός του ΑΠΘ είναι εσωτερικές και γίνονται ατελώς.
Τον Δεκέμβριο του 2022 ολοκληρώθηκε η μετάβαση από την κλασική τηλεφωνία σε IP. Οι υπηρεσίες τηλεφωνίας παρέχονται πάνω από το δίκτυο δεδομένων του ΑΠΘ και οι τηλεφωνικές συσκευές (IP phones) των χρηστών συνδέονται σε πρίζες αυτού.
Οι σημαντικότερες υπηρεσίες και δυνατότητες που προσφέρει το IP τηλεφωνικό κέντρο στα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΑΠΘ, παρουσιάζονται στη σελίδα υπηρεσιών τηλεφωνίας.
Η αρχιτεκτονική του τηλεφωνικού δικτύου είναι κεντρικοποιημένη (centralized), όπου όλες οι τηλεφωνικές συσκευές συνδέονται κεντρικά στο τηλεφωνικό κέντρο. Στο τηλεφωνικό κέντρο υλοποιείται η τεχνολογία της συστοιχίας (clustering), για λόγους πλεονασμού (redundancy).
Η σύνδεση του εσωτερικού τηλεφωνικού δικτύου με το Δημόσιο Τηλεφωνικό Δίκτυο γίνεται με 6 ISDN PRA συνδέσεις (180 κανάλια φωνής).
Εξωκείμενες μονάδες
Οι εξωκείμενες μονάδες του ΑΠΘ καλύπτονται από το εσωτερικό τηλεφωνικό δίκτυο του ΑΠΘ, με χρήση IP phones. Εξαίρεση αποτελούν οι Πανεπιστημιακές Κλινικές των Νοσοκομείων:
- Παπανικολάου
- Παπαγεωργίου
- ΑΧΕΠΑ
όπου η τηλεφωνία παρέχεται από αναλογικές συσκευές, πάνω από το τηλεφωνικό δίκτυο των νοσοκομείων, με τη βοήθεια κατάλληλου εξοπλισμού (Voice Gatways, Πύλες Φωνής) μετατροπής της κλασικής τηλεφωνίας σε IP.
Λίγα λόγια για το IP τηλεφωνικό κέντρο
Το IP τηλεφωνικό κέντρο του ΑΠΘ είναι της κατασκευάστριας εταιρίας Cisco. Το λειτουργικό σύστημα (v14) του τηλεφωνικού κέντρου τρέχει σε αποκλειστικούς εξυπηρετητές (servers) Cisco UCs 240.
Παρακάτω φαίνονται μερικά σημαντικά τεχνικά χαρακτηριστικά του τηλεφωνικού κέντρου του ΑΠΘ.
| Τύπος | Cisco CUCM v14 |
| Μέγιστος αριθμός συνδρομητών | 40.000 |
| Μέγιστος αριθμός trunks | 2.000 |
| Μέγιστος αριθμός εξυπηρετητών στο cluster | 20 |
| Υποστηριζόμενα πρωτόκολλα | SIP, SCCP, H.323, ISDN |
| Τρόπος σύνδεσης με το δίκτυο δεδομένων | Fast/Gigabit Ethernet |
| Ψηφιακές γραμμές (ISDN PRI) από και προς το Δημόσιο Τηλεφωνικό Δίκτυο | 6 |